Ken Volodymyr Zelensky de Nobelprijs voor Vrede toe. Dat was mijn eerste gedachte toen ik een paar weken geleden zag hoe de Oekraïnse president zich manifesteerde. Ik was onder de indruk van hoe hij niet alleen zijn eigen mensen, maar ook de Russische bevolking aansprak op medemenselijkheid. Logisch dat hij ook leidinggeeft aan het militaire verzet tegen de Russische invasie en hij andere landen oproept tot militaire ondersteuning. En natuurlijk probeert hij met zijn boodschappen aan de Russische bevolking ook in Rusland verzet tegen Putin aan te moedigen. Maar zijn toon is een lichtbaken in een wereld waar het aan moreel-politiek leiderschap dun gezaaid is. Tegelijkertijd, bij nader inzien zijn er veel meer mensen die de Nobelprijs voor vrede verdienen. Als de brute Russische inval in Ukraïne één nieuw fenomeen laat zien, dan zijn het de talrijke manieren waarop landen, organisaties en mensen hun solidariteit tonen. Met name denk ik dan aan de Russen die de straat op durven te gaan om te protesteren tegen de wandaden van hun eigen regering, met groot gevaar, is het niet voor eigen leven, dan is wel voor hun persoonlijke toekomst. Dat is wat we te allen tijde moeten blijven aanmoedigen en waar mogelijk steunen. Ook al is de nominatietermijn voor de komende Nobelprijs verlopen (was op 31 januari), een Nobelprijs voor de Oekraïnse én de voor vrede opkomende Russische bevolking zou meer dan symbolisch zijn.
Medemenselijkheid als de strategie voor lange termijn, geldt voor alle landen waar (oorlogs)conflicten woeden. Of het nu grensoverschrijdende of binnenlandse gewapende conflicten zijn, of regionale terreuracties, denk o.a.aan Yemen, Ethiopië, Mali en Burkina Faso. Onder de wolk van geweld en doem, houden mensen elkaar vast, werken zij samen om overeind te blijven en om een toekomstperspectief met veiligheid en rechtvaardigheid voor zichzelf en voor hun kinderen te creëren. Dat is ook de belangrijkste focus van leden van Partos: steun aan burgers en versterking van het maatschappelijk middenveld als bindende kracht van de samenleving. Om conflicten te voorkomen, om tijdens conflicten en oorlog de menselijke waarden hoog te houden en voor wederopbouw.
We zullen deze bindende kracht hard nodig hebben, want de gevolgen van de oorlog in Oekraïne zijn niet alleen voor de miljoenen Oekraïners en geopolitiek- militair verstrekkend. Het begint met het feit dat er binnen enkele weken in Europa, de VS en China meer geld vrijkomt voor de wapenindustrie dan na jarenlange deliberaties beschikbaar wordt gesteld voor die andere crisis – klimaatverandering. En wat te denken over bijvoorbeeld de gestegen brandstofprijzen en de verminderde beschikbaarheid van graan? Dit gaat een enorme impact hebben op honderden miljoenen mensen die al in ernstige mate kampen met armoede en honger. Er zijn op veel fronten goede stappen gezet richting bereiken van de duurzame ontwikkelingsdoelen vooruitgang. Maar de oorlog werpt ons vele stappen achteruit. Gelukkig leert de geschiedenis telkens weer dat mensen veerkrachtig zijn. Het belangrijkste wat we nu kunnen doen is actieve verbindingen te bevorderen tussen burgers en hun organisaties, daarin ligt ons wapen voor vrede.