Vervuild Europees budget
Voor het eerst sinds 2012 is het totale Official Development Assistance (ODA) budget van de Europese Unie in 2017 gedaald, zo blijkt uit het rapport. In 2017 kwam het ODA-budget van alle lidstaten van de Europese Unie in totaal op 72,65 miljard uit, dit is minder dan een jaar eerder, terwijl het BNI (Bruto Nationaal Product) van de EU dat jaar wel is toegenomen.
Ook het uitgavepatroon van dit budget stemt niet vrolijk. Het ODA budget bestaat namelijk voor een groot deel uit ‘vervuiling’. Dit betekent dat dit deel van het budget niet wordt ingezet ten behoeve van de ontwikkeling van de allerarmsten. Bijna 20% van het budget wordt besteed aan eerstejaarsopvang van migranten in de lidstaten zelf en aan schuldverlichting. Dit toont een toenemende focus op het eigenbelang van lidstaten en een afnemende inzet op de internationale doelstellingen. Op deze manier zullen internationale afspraken zoals de 2030 Agenda, de Sustainable Development Goals en het commitment van ‘Leave No One Behind’ niet behaald worden.
Een poging tot herstel in Nederland
In het rapport wordt naast een Europa-brede analyse ook per lidstaat gekeken naar de inspanningen. Voor Nederland geldt dat de geplande bezuinigingen van kabinet-Rutte II voor een groot gedeelte zijn gecompenseerd door een injectie van 1,75 miljard door het huidige kabinet. Toen de instroom van migranten in 2015 en 2016 hoog was, heeft het toenmalige kabinet budget naar voren gehaald dat begroot was voor toekomstige jaren. Dit zijn zogenaamde kasschuiven. De extra injectie van kabinet-Rutte III voor de hele kabinetsperiode was dus nodig om de wanorde te herstellen en is daarmee zeer belangrijk geweest. Echter is hierdoor wel een groter gedeelte van het ODA budget ‘vervuild’ geraakt: een verdubbeling ten opzichte van 2016. Daarnaast bleef in 2017 de jaarlijkse bezuiniging van 1,4 miljard in stand. Daarmee werd, net als in 2016, de 0,7% norm niet behaald. Het huidige kabinet heeft wel uitgesproken terug te willen keren naar deze norm en verwacht dat in 2030 weer te bereiken.
SDG-toets in de maak
Naast deze tegenvallende resultaten, noemt het AidWatch report een positief initiatief, namelijk de ontwikkeling van de SDG-toets. Deze toets maakt het mogelijk dat bij alle beleids- en wetsvoorstellen gekeken wordt naar de effecten die deze voorstellen zullen hebben op duurzame ontwikkeling. De consequenties van al het beleid voor het behalen van de SDGs zullen dus zichtbaar gemaakt worden voor iedereen. Met de invoering van deze toets kan Nederland in de toekomst een meer coherent en duurzaam beleid voor ontwikkeling waarborgen.
Advies voor Nederland
Uit het rapport volgen ook enkele aanbevelingen voor het Nederlandse beleid. Zo adviseert CONCORD dat Nederland de leiding moet nemen in de strijd tegen de krimpende maatschappelijke ruimte. Ook moet leiderschap getoond worden door in de komende jaren weer te voldoen aan de 0,7% norm. Daarnaast moet Nederlands geld niet ingezet worden voor grensbewaking en zou er een plafond ingesteld moeten worden voor migratie-gerelateerde kosten. Tot slot wordt aangeraden om de beleidsvoorwaarden voor handel gerelateerde activiteiten te blijven respecteren.