yellow shape
Belangenbehartiging & Beleidsbeïnvloeding Blog

Blog 13 | Het bevorderen van internationale samenwerking 

Veel van onze leden hebben een een afdeling die zich bezighoud met belangenbehartiging en politiek advies. Deze belangenbehartigers en politiek adviseurs werken samen met diverse belanghebbenden, variërend van zuidelijke partners en de Nederlandse politiek tot multilaterale organisaties zoals de VN of de EU. Het werk van deze professionals draagt bij aan mondiale rechtvaardigheid. In deze blogreeks delen we inzichten in dit werkveld en de mensen die dit doen. In deze editie spreken we met Eefje van Esch, Advocacy Coordinator bij Hivos. 

01 februari 2024

Zou je iets kunnen vertellen over je professionele achtergrond?

Ja, natuurlijk! Mijn bachelor was Sociale Geografie en Planologie aan de Universiteit Utrecht. Mijn oorspronkelijke doel was dan ook om planoloog te worden, maar toen ik vakken volgde over globalisering, internationale samenwerking en internationale betrekkingen, ontdekte ik waar mijn werkelijke interesse lag. Dat leidde tot een stage bij Edukans, waar ik hun projecten in Kenia evalueerde.  

Daarna besloot ik de master International Development Studies te volgen, ook in Utrecht, en liep ik stage bij Fairfood. Dat was destijds nog een lobbyorganisatie met als doel Nederlandse bedrijven duurzamer te maken. Dit was de eerste keer dat ik een lobbyfunctie bekleedde. Ik was vrij jong en wilde meer ervaring opdoen. Daarom besloot ik de advanced master “International Relations and Diplomacy” in Antwerpen te doen. Tijdens deze master schreef ik samen met UNOY Peacebuilders mijn scriptie over lobbyen bij de VN Veiligheidsraad. 

Vervolgens begon bij het Liliane Fonds, waar ik de kans kreeg om deel te nemen aan het AMID-programma. Dit programma van de Radboud Universiteit Nijmegen gaf me de mogelijkheid om vier dagen per week bij de organisatie te werken en één dag per week college te volgen in Nijmegen. Na mijn periode bij het Liliane Fonds ging ik aan de slag als “Campaign and Media Officer” bij “The ONE Campaign” in Londen. Na acht jaar Londen, begon ik Nederland te missen en besloot ik een andere richting in te slaan. Ik ging aan de slag startte als jongerencoach en trainde coaches op mbo scholen. Na een tijdje voelde ik toch de behoefte om weer in de sector te werken, en zo werd ik belangenbehartiger bij Save the Children. Hier richtte ik me voornamelijk op klimaatverandering en jongeren. Dus ik heb alle hoeken van de internationale samenwerkingssector verkend, van programmeren en evalueren tot belangenbehartiging. Steeds weer ging ik terug naar belangenbehartiging, daar ligt mijn passie. Momenteel werk ik als “Advocacy Coordinator” bij Hivos. 

Met al je andere ervaringen, waarom spreekt de functie van belangenbehartiging jou het meest aan?

Het zijn vooral twee aspecten. Enerzijds breng je verhalen van mensen naar wie niet – of veel te weinig – geluisterd wordt. Zo staan hun ervaringen en kennis centraal bij het ontwikkelen van beter beleid en betere programma’s. Anderzijds gaat het ook om het overtuigen van mensen met behulp van deze verhalen. In beide opzichten speel je dus een sleutelrol in het proces. Beleid dat in Nederland gemaakt wordt, heeft invloed op het mondiale zuiden. Die invloed wil ik zichtbaar maken. Vanuit Hivos-netwerken vraag ik onze zuidelijke partners waar behoefte aan is en breng dit onder de aandacht in Den Haag, omdat het vaak gaat om ontoegankelijke instituties. Ik weet hoe het werkt in het Nederlandse parlement, en het beheersen van de Nederlandse taal is (helaas) vaak noodzakelijk op dergelijke plekken.

Je werkt nu al een tijdje als lobbyist en hebt ervaring opgedaan bij verschillende organisaties. Welke wijze lessen heb je meegenomen vanuit die diverse organisaties en pas je nu toe bij Hivos?

Ondanks het vaak negatieve beeld over internationale samenwerking, maakt het wel degelijk een aanzienlijk verschil in de wereld. Hoewel de oorsprong van internationale samenwerking ligt in de nasleep van het kolonialisme – een historisch beladen verleden – heeft het nu zeker een positieve invloed. We ondersteunen nu verschillende klimaatactivisten, vrouwenrechten- en LGBTQIA+ activisten, zodat zij hun belangrijke werk kunnen voortzetten. In het specifieke geval van belangenbehartiging heb ik bovendien geleerd dat het echt draait om timing: namelijk het aanspreken van de juiste mensen op het juiste moment.  

Bij belangenbehartiging draait het echt om timing: het aanspreken van de juiste mensen op het juiste moment.  

In een eerder gesprek heb je benoemd dat je nauw samenwerkt met je zuidelijke partners. Hoe komt de “shifting power” tot uiting in jouw werk?

Wij zetten ons op brede schaal in voor het belang van mensenrechten en werken nauw samen met mensenrechtenactivisten. We maken duidelijk hoe het Nederlandse beleid invloed heeft op de realiteit in andere delen van de wereld. En tegelijkertijd luisteren we naar onze partners. We vragen ze waar zij tegenaan lopen, wat hun ervaringen zijn en wat zij vinden dat er veranderd moet worden.  

Hivos was al vroeg betrokken bij het verschuiven van machtsverhoudingen. En dat blijft essentieel. We ontwikkelen onze programma’s samen met onze partners, en richten bijvoorbeeld Communities of Action op die leidend zijn in het bepalen van programma-activiteiten.  

Houdt Hivos zich ook bezig met andere thema’s?

Wij bieden geen traditionele noodhulp, maar hebben wel een noodfonds voor LHBTQIA+ activisten die in gevaar komen. Denk aan een activist die bedreigd wordt. Wij zorgen er bijvoorbeeld voor dat die persoon tijdelijk een veilig onderkomen vindt.  

Zijn er aspecten binnen de functie die je niet had verwacht, leuke bijkomstigheden of juist tegenvallers?

Wat ik leuk vind aan mijn functie is dat ik met verschillende Hivos-teams samenwerk. Ik krijg dus van elke groep mee wat er speelt en waar ze specifiek mee bezig zijn. Als ik het breder zou trekken, wil ik dat mensen uit het zuiden zichzelf kunnen representeren in Nederland, maar dit kan niet altijd. Juist hun prioriteiten naar voren brengen vind ik heel fijn om te doen. Hoe schrijnend hun ervaringen soms ook zijn, ik kan er mede voor zorgen dat hun verhalen gehoord worden. 

Een teleurstelling in deze wereld is dat we hard hebben gewerkt voor het budget dat internationale samenwerking bevordert, maar dat dit helaas door het huidige politieke klimaat kan worden weggenomen. Dat vind ik moeilijk te begrijpen. Alsof het mensen – en dus ook politici – niet boeit wat er in het mondiale zuiden gebeurt. Dat betekent dat ik andere argumenten moet gebruiken, en dat vind ik heel lastig. Het is geen tegenvaller, maar ik vind het jammer dat mensen niet meer dat internationale solidariteitsgevoel lijken te hebben. 

Is er een project waaraan je hebt meegewerkt waarmee je succesvol de politiek hebt beïnvloed? Hoe zie je jouw werk daarin terug?

Als ik terugkijk in het verleden, heb ik bijgedragen aan het vergroten van de financiële steun van de Nederlandse overheid aan het Global Fund. Ook bij het Liliane Fonds heb ik ervoor gezorgd dat het “Leave No One Behind” Fonds, dat in eerste instantie bedoeld was voor andere doeleinden, nu daadwerkelijk wordt ingezet voor mensen met een beperking. Misschien wel het meest bevredigende is dat ik vaak met jongeren heb samengewerkt, ook Nederlandse jongeren. Ik heb hen meegenomen naar het Nederlandse parlement en ervoor gezorgd dat hun stem werd gehoord in het klimaatdebat, omdat jongeren vaak over het hoofd worden gezien. Op die manier konden jongeren hun verhaal kwijt. Nu werk ik met jonge mensen uit het Globale Zuiden en zorg ik ervoor dat hun stem telt. En dat is een continue project. 

Wat zie jij als uitdagingen binnen de belangenbehartigingswereld?

Het is een kleine sector, waarin een beperkt aantal Kamerleden zich inzet voor internationale samenwerking. Soms vraag ik me af of het verstandig is dat alle NGO’s hun eigen belangen najagen. We delen dezelfde basisprincipes, werken aan verschillende thema’s en staan elkaar niet in de weg. Het zou efficiënter zijn als we meer samenwerken en elkaars expertise benutten. Op dit moment worden Kamerleden overspoeld door vertegenwoordigers uit de sector, en ze moeten steeds weer hetzelfde verhaal horen, in een ander jasje. Ze ontvangen brieven van wel honderd verschillende NGO’s. Het zou efficiënter zijn om paneldiscussies per Kamerlid te organiseren. Natuurlijk kunnen NGO’s hun specifieke kennis delen, maar het is belangrijk dat we op hoofdthema’s gezamenlijk optrekken.  

Het zou efficiënter zijn als we meer samenwerken en elkaars expertise benutten.

Wat betekent de uitslag van de verkiezingen voor je werk?

De verkiezingsuitslag is ook een “wake-up call” voor ons. We moeten kritischer naar onszelf kijken. Hoe kunnen we het anders doen? Wat dat betreft ligt er veel werk op de plank. Naast zorgen over het budget, geeft de verkiezingsuitslag ook een breder signaal af over het in twijfel trekken van VN-verdragen en klimaatovereenkomsten. Er worden vragen gesteld over het eventueel terugtrekken uit deze verdragen. Dat is verontrustend omdat het de kernwaarden van zowel de organisatie waar ik voor werk als mijn individuele overtuigingen ter discussie stelt. Dit vereist niet alleen praktische kennis over de haalbaarheid, maar ook een terugkeer naar de basis en de oorsprong van deze verdragen in de Nederlandse context. Het dwingt je om opnieuw te overwegen waarom deze verdragen zijn ontstaan en hoe je als organisatie te werk wilt gaan. 

Dit geldt niet alleen voor klimaatkwesties, maar ook voor weerstand tegen SRGR-thema’s. Deze processen zijn wereldwijd te zien, waardoor organisaties moeten nadenken over hoe ze zich verhouden tot deze mondiale trends. 

Hoe zie jij de toekomst van de sector in het licht van de verkiezing? Hoe zie je de rol van Partos hierbij?

We moeten als internationale samenwerkingssector ons verhaal opnieuw evalueren en nadenken over hoe we onszelf aan het Nederlandse publiek presenteren. Hoewel dit misschien als een verkooppraatje klinkt, is het wel een belangrijk aspect. De traditionele argumentatie gebaseerd op internationale solidariteit lijkt niet meer effectief te zijn. Het is essentieel om te bepalen welk verhaal we nu willen vertellen, zodat we mensen kunnen mobiliseren om bijvoorbeeld op het Malieveld te staan voor internationale samenwerking. 

Hier komt de rol van Partos naar voren. Het is belangrijk om met mensen in gesprek te gaan. Er is onderzoek gedaan in Nederland, België, Engeland, Duitsland en Frankrijk, waarbij willekeurige mensen werd gevraagd hoeveel ze denken dat er wordt besteed aan internationale samenwerking. Ze noemden vaak aanzienlijk hoge bedragen. Wanneer de werkelijke, lagere bedragen werden onthuld, vonden alleen Nederlanders het bedrag nog steeds te hoog. Partos kan helpen bij het creëren van een verhaal dat laat zien waarom internationale samenwerking belangrijk is. 

Partos kan helpen bij het creëren van een verhaal dat laat zien waarom internationale samenwerking belangrijk is. 

Hoe ziet de toekomst eruit? Wat zijn de dingen die je nog wilt bereiken?

Voor mij betekent dit eigenlijk dat ik op den duur geen baan zou moeten hebben. Op dit moment fungeer ik als tussenpersoon die de prioriteiten en oplossingen van mensen uit het Zuiden aan Nederlandse beleidsmakers overbrengt. Het ideale scenario zou echter zijn dat zij zelf directe toegang hebben tot de Nederlandse overheid en de ruimte hebben hun eigen ervaringen en visie te delen.