yellow shape
Communicatie & Beeldvorming

Blog | stage onderzoek: Hoe inclusief en ‘hope-based’ communiceren Partosleden?

Taal is de menselijke basis van samenhorigheid, denken en communiceren. Taalgebruik kan er toe leiden dat mensen zich gehoord en gezien voelen en betrokken willen zijn bij een onderwerp. Communicatie kan ook juist angst of negatieve gevoelens oproepen en het effect hebben dat mensen zich buitengesloten voelen of ondergewaardeerd. Juul Priester, stagiair bij communicatie & beeldvorming, onderzocht hoe leden van Partos communiceren via hun websites en of ze hierbij aandacht hebben voor inclusieve en ‘hope-based’ communicatie.

01 september 2022

Blog geschreven door Juul Priester, stagiair Communicatie & Beeldvorming bij Partos

Verkennend onderzoek

Tijdens de stage heb ik me vooral gefocust op inclusieve en hope-based communicatie. In hoeverre zijn Partosleden bezig met inclusieve- en hope-based communicatie? Er is een community of practice die met inclusieve communicatie bezig is, vanuit het belang om ethisch te communiceren in de communicatie praktijk als sector. Zie bijvoorbeeld de publicatie die hier onlangs over verscheen. Ook worden er activiteiten georganiseerd om te leren over een ‘hope-based’ communicatie strategie, vanuit het belang om betrokkenheid en steun te creëren bij publiek voor het werk van ontwikkelingsorganisaties. Hoe kan je als burger je inzetten voor een inclusieve, duurzame en rechtvaardige wereld? In mijn onderzoek bekeek ik hoe inclusief en hoopvol leden communiceren op hun website en hun jaarverslag. 

Het verkennende onderzoek is opgezet op basis van voorgaand literatuuronderzoek; welke indicatoren zijn er en welke zijn het belangrijkst. Hiervoor is er gebruik gemaakt van een scala aan gidsen en artikelen, zoals bijvoorbeeld Hope-Based Communications, Checklist Hope-basedHope-Based Communications – Innovation Report, Inclusive communication in the GSC, en Bond’s language guide. Aan de hand van verschillende indicatoren zijn de websites en jaarverslagen van een random sample Partosleden onderzocht. Hierin konden de gekozen leden een score behalen op de verschillende indicatoren, bijvoorbeeld het aspect fear to hope binnen hope-based communicatie en het gebruik van beeldmateriaal dat ethisch, divers en inclusief is. 

Hope-based communicatie

Hope-based communicatie is een pragmatische communicatieaanpak om steun te winnen voor beleidsbeïnvloeding en pleitbezorging, gebaseerd op onderzoek uit de geschiedenis, communicatiewetenschappen, neurowetenschappen en cognitieve linguïstiek. In ‘hope-based‘ communicatie staat het verbinden op universele waarden en een gezamenlijke oplossingsgerichte aanpak van problemen centraal. Dit doe je bijvoorbeeld door te laten zien hoe vernieuwende standpunten en oplossingsrichtingen kunnen werken (Open Global Rights, & Coombes).

Inclusieve communicatie

Inclusieve communicatie is communicatie waarbij iedereen zich gezien en begrepen voelt. En communicatie die iedereen op een gelijke manier aanspreekt. Leeftijd, achtergrond, gender of bijvoorbeeld fysiek of mentaal vermogen; het mogen geen factoren zijn die uitsluiten. Het is communicatie waarbij iedereen zich gezien en begrepen voelt. Zo wordt er niet onbedoeld bijgedragen aan gevoelens van uitsluiting of het versterken van vooroordelen tussen mensen (Europese Unie, 2018). Voorbeelden van inclusieve communicatie zijn inclusief taalgebruik (gendergerelateerde uitingen, mensen met verschillende fysieke & mentale capaciteiten) en representatie; laat je de doelgroep zelf aan het woord of spreek je voor anderen? Inclusieve communicatie blijft niet alleen bij de representatie en het woordgebruik, het gaat ook om het betrekken van partners en de doelgroep in de contentproductie en het maakproces; laat mensen zelf beslissen hoe ze een verhaal vertellen en zelf meebepalen hoe campagnes er uit komen te zien.  

Resultaten verkennend onderzoek

Hope-based communicatie

Leden zetten veel hoopvolle communicatie in. Gemiddeld behaalden de leden hoge scores op dit veld. Er werd het hoogst gescoord op de indicator problem to solution. De organisaties schetsten oplossingen naast het duiden van problemen en boden een visie voor de toekomst. Om deze factor nog verder te bevorderen kan er een duidelijker beeld geschetst worden van hoe oplossingen precies werken, onder anderen door voorbeelden en een uitgebreidere uitleg. Leden behaalden gemiddeld een iets lagere score op de indicator fear to hope. Er wordt gebruik gemaakt van angstaanjagende boodschappen waarmee negatieve of moegestreden gevoelens gepaard kunnen gaan. Dit gebeurt bijvoorbeeld door eenzijdige slachtofferbeelden en verhalen te laten zien, of global issues zo groot en moeilijk te maken dat het kan overkomen alsof het al te laat is om er nog iets aan te doen.

Inclusieve communicatie

Hoewel het duidelijk is dat veel organisaties hier mee bezig zijn, scoorden de organisaties over het algemeen lager op inclusieve communicatie dan op hope-based communicatie. Er werd het laagst gescoord binnen het aspect inclusief taalgebruik (taalgebruik om te verwijzen naar groepen die vaak gemarginaliseerd worden). Weinig organisaties laten bijvoorbeeld mensen met verschillende fysieke & mentale capaciteiten aan het woord. Bekijk de site van de dcdd voor meer informatie hierover. Daarnaast kunnen organisaties stappen zetten op het gebied van genderdiversiteit. Er wordt nu voornamelijk gefocust op 2 sekses, waarbij er gelukkig al veel wordt gestreden voor vrouwenrechten en gelijkheid. Echter, minder op genderidentiteit. Als laatste kan er een slag gemaakt worden met de dekolonisering van termen die gebruik worden in ontwikkelingssamenwerking, zoals bijv. noord /zuid, lokale partners, hulp etc. Dit is overigens een van de onderwerpen waar de Community of Practice mee aan de slag is.

Er werd het hoogst gescoord op het aspect representatie. Leden maken veel gebruik van authentiek beeldmateriaal, waarin mensen respectvol in beeld worden gebracht. Waar nog veel organisaties een extra stap zouden kunnen zetten is het aan het woord laten van de doelgroep en de partnerorganisaties. Zorg dat zij zelf hun verhaal kunnen doen. Dit draagt ook bij aan het creëren van een duidelijker beeld vanuit het perspectief van de doelgroep en partnerorganisatie, hoe er samengewerkt wordt aan oplossingen voor opgaven.

Conclusie

Het viel op dat veel organisaties actief aan de slag zijn met hoopvolle & inclusieve communicatie. Vaak is er aandacht voor het doel, de oplossingsrichtingen en de impact en zijn verhalen respectvol, inclusief en hoopvol. Veel organisaties benoemen op hun site dat ze zich inzetten voor inclusie en zouden nog specifieker kunnen uitleggen wat ze daaronder verstaan en hoe hun aanpak is om zo inclusief mogelijk te werken. Enkele tips om de communicatie meer hope-based en inclusief te maken: 

  • Schets een duidelijk beeld van hoe oplossingen werken en hoe betrokkenen daar zelf aan werken
  • Laat de doelgroep en partnerorganisaties meer aan het woord (community-led communication) 
  • Betrek partnerorganisaties op gelijkwaardige basis vanaf het begin bij de communicatieaanpak van plannen en activiteiten
  • Blijf weg van het klassieke beeld van Nederlandse organisaties die ‘anderen’ gaan helpen. Binnen ontwikkelingssamenwerking draait het om gelijkwaardige samenwerking, laat dat ook terugkomen in taal- en beeldgebruik en de verhalen. 
  • Zet in op meer diversiteit en veelzijdigheid in het aanspreken van verschillende groepen en wees bewust van intersectionaliteit, diverse genderidentiteiten en mensen met verschillende fysieke & mentale capaciteiten.

 

Beeldrechten: Ipsita Divedi