In de huidige veranderende geopolitieke context is ontwikkelingssamenwerking uiterst belangrijk voor een land als Nederland. Door uitdagingen als honger, armoede en klimaatverandering elders ter wereld aan te pakken versterkt ontwikkelingssamenwerking onze banden met andere landen. Dat komt de regionale veiligheid en stabiliteit ten goede. Daarmee dringen we de invloed van geopolitieke tegenpolen terug. Zo creëert ontwikkelingssamenwerking de basisvoorwaarden voor Nederlandse handel en investeringen door het versterken van rechtszekerheid en sociale dialoog. Ook levert het ons een plek op in invloedrijke internationale fora als de G20.
Nederland komt internationale afspraken niet na
Op 11 april publiceerde de OESO de voorlopige cijfers over de uitgaven aan ontwikkelingssamenwerking (ODA) van haar lidstaten. Daaruit blijkt dat Nederland 0,66% van zijn BNP uitgeeft aan ontwikkelingssamenwerking. Dit percentage geeft echter een vertekend beeld, omdat 17,7% van het Nederlandse ontwikkelingsbudget in Nederlands zelf besteed wordt ten behoeve van de eerstejaarsopvang van asielzoekers. Daarmee is er dus minder geld beschikbaar voor het bestrijden van honger en ziektes en het vergroten van kansen voor mensen in lage inkomenslanden. Wij vinden de opvang van asielzoekers zeer belangrijk, maar het is wel een probleem dat deze kosten uit het ontwikkelingsbudget gehaald worden. Deze kosten zijn namelijk niet ontwikkelingsrelevant. Bovendien leidt de Nederlandse systematiek van toerekening tot grote onvoorspelbaarheid van de Nederlandse ontwikkelingsinzet. Tot die conclusie komen de Adviesraad Internationale Vraagstukken en de Algemene Rekenkamer. Hierdoor kan Nederland gemaakte afspraken niet nakomen en worden andere projecten met een positieve impact verdrongen. Dit is schadelijk voor de internationale reputatie van Nederland.
Zorg voor een stabiel en voorspelbaar ontwikkelingsbudget
In 2023 werd zelfs ingegrepen in de lopende begroting. Het is zaak dat het komende kabinet de oneigenlijke druk die huidige systematiek van toerekening van asielkosten aan het ontwikkelingsbudget oplost. Bijvoorbeeld door een plafond in te stellen voor de dekking van asielkosten uit het ontwikkelingsbudget. In vergelijking met het voorgaande jaar stegen de Nederlandse uitgaven aan de asielopvang uit het ontwikkelingsbudget in 2023 van 14,6% naar 17,7%, aldus de nieuwste OESO-cijfers. Dit terwijl de OESO Nederland enkele maanden geleden nog dringend opriep om terughoudend om te gaan met het betalen van asielkosten met ontwikkelingsgeld. Deze zorgen worden gedeeld door de AIV, die in maart dit jaar adviseerde een limiet in te stellen aan deze uitgaven uit het ontwikkelingsbudget.
Neem verantwoordelijkheid voor een robuust en coherent buitenlandbeleid
De internationale handel is essentieel voor het Nederlands verdienvermogen. Nederland profiteert enorm van internationale samenwerking, dat brengt ook verantwoordelijkheid. Om deze positie te behouden is een robuust en coherent buitenland beleid nodig, waar ontwikkelingssamenwerking een onmisbaar onderdeel van is. Het is van belang dat ook de formerende partijen zich houden aan de internationale afspraken waar Nederland aan gecommitteerd is. Een stabiel, voorspelbaar en betrouwbaar ontwikkelingsbudget hoort daarbij, inclusief een plafond aan de asieltoerekening.
Meer informatie: website OECD