Gebonden Hulp
In de beleidsbrief kondigt minister Klever (BHO) een vorm van gebonden hulp aan; ontwikkelingssamenwerking moet ten goede komen aan het Nederlands verdienvermogen. Dat gebeurt onder andere door OS-gelden toe te kennen aan het Nederlands bedrijfsleven, die uitvoerders worden van ontwikkelingsprojecten. Echter, onderzoek van onder andere OESO-DAC wijst juist uit dat dit minder effectief is, erkent ook de minister. Ze haalt aan dat projecten met gebonden hulp inderdaad vaak duurder uitvallen.
Oppositie en coalitie zijn kritisch
GroenLinks-PvdA, SP, D66 en ook de VVD bekritiseerden de ongekend harde bezuiniging op gendergelijkheid en vrouwenrechten: in de beleidsbrief wordt dit artikel (3.4) in zijn volledigheid geschrapt. Lid Kamminga (VVD) noemt de inzet op het beschermen van vrouwenrechten en minderheden minimaal en uit zorgen over de inzet op dit thema. Wereldwijd staan vrouwenrechten onder druk, en het schrappen van een dergelijk artikel is een zorgelijke ontwikkeling. Hoewel de beleidsbrief inzet op het voldoen aan internationale verplichtingen, lijkt dat onhaalbaar met deze bezuinigingen.
Ook vanuit haar eigen coalitie kan de minister op kritiek rekenen. Lid De Korte (NSC) pleit voor het blijvend betrekken van het Maatschappelijk Middenveld, en de expertise die NGO’s jarenlang op hebben gedaan in verschillende internationale contexten. Dit is ook uiterst belangrijk voor de grote bedrijven en het MKB, betoogt De Korte. Ook de eerste kritiek van het VNO-NCW op deze aanpak wordt door Kamerleden aangehaald.
Humanitaire Hulp
In reactie op meerdere vragen bevestigt minister Klever wel dat de inzet op eigen belang, of in haar woorden “wederzijdse belangen”, alleen geldt voor het beleid voor ontwikkelingssamenwerking. Voor het humanitair beleid en de inzet noodhulp zal het eigen belang niet meewegen. Dit houdt in dat flexibele meerjarige financiering, die niet gebonden is aan regio, thema of project, overeind blijft. Dit stelt humanitaire organisaties in staat snel te reageren op acute situaties. Al neemt dat ook hier niet weg dat er nog steeds 30 miljoen bezuinigd wordt.
Tot slot was er ook aandacht voor de actualiteit in het debat. De recente aardbeving in Myanmar en Thailand werd bevraagd, waar Nederlandse hulporganisaties dankzij flexibele financiering snel ter plaatse konden zijn en konden ondersteunen waar nodig. Ook benadrukte Minister Klever dat het kabinet de aanval op hulpverleners in Gaza veroordeeld. Verdere uitvoering van deze veroordeling ligt bij minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken, die zorgen heeft geuit over de situatie in Israël.
Conclusie
Het was een interessant debat en we zijn blij met de constructieve bijdragen van veel commissieleden. Er was veel aandacht voor de onmisbare rol van NGOs en de desastreuze gevolgen van de geplande bezuinigingen. Zoals de minister aangaf in haar beantwoording, wachten we de onderhandelingen af van de voorjaarsnota. Hier zal onder andere de uitvoering van de motie Huizinga uit de Eerste Kamer over het herstel van de koppeling ODA-BNI. Zodra het hierop volgende twee-minutendebat is ingepland volgen wij die uiteraard op de voet.