Ontwikkelingssamenwerking is een sector die volop in beweging is en waarin veel innovatie plaatsvindt. In een speciale dubbeldikke editie brengt Vice Versa diverse Nederlandse ngo’s en kennisinstellingen bijeen om een beeld te vormen van wat de Nederlandse ontwikkelingssector de wereld echt te bieden heeft. Welke resultaten behalen ze en hoe dragen ze bij aan de grote opgaven en trends van nu? Met andere woorden: hoe goed is onze ontwikkelingssector nu echt?
Als je als sector wilt floreren, dan heb je een fanbase nodig. We hebben dat echt verwaarloosd, maar een fanbase komt te voet en gaat te paard, -en, jongens, die fanbase is te paard vertrokken.
– Sara Kinsbergen
Lakmoesproef
In het nummer wordt kritisch gekeken naar het predicaat ‘topsector’. Verdient de Nederlandse ontwikkelingssamenwerking deze benoeming? ‘Nederland doet fantastische dingen op het gebied van internationale samenwerking, maar het is verworden tot een specialistische elitesport, omgeven door een mist van technische taal met een eigen walk and talk’, zegt onderzoeker Sara Kinsbergen. Ook vindt ze dat het ministerie en ontwikkelingsorganisaties te weinig in draagvlak onder de Nederlandse bevolking voor hun werk hebben geïnvesteerd. ‘Als je als sector wilt floreren, dan heb je een fanbase nodig. We hebben dat echt verwaarloosd, maar een fanbase komt te voet en gaat te paard, -en, jongens, die fanbase is te paard vertrokken.’
Veertien keer innovatiedrang en méér
De zoektocht naar het antwoord op de vraag naar hoe goed onze ontwikkelingssector nu echt is, mondde uit in een gevarieerd tijdschrift vol diepte-interviews, achtergronden en reportages. Vice Versa bracht veertien Nederlandse ngo’s en kennisinstellingen bijeen om een beeld te vormen van wat de ontwikkelingssector vermag. Het is een breed scala, van organisaties die om hun innovatiedrang worden geroemd en die met elkaar het hele veld bestrijken. De redactionele selectie is geen competitie geweest, het is geen oorkonde en zeker ook geen afkeuring van de niet-uitgelichte ngo’s. Het is een schets van de sector. Noem het een bloemlezing van goede daden en ideeën.
Mondiale problemen, wereldwijde samenwerking
De coronacrisis maakt nog eens extra duidelijk dat de mondialisering óók allerlei problemen en uitdagingen mondialiseert. Ziekten, armoede, klimaatverandering, gedwongen migratie, ongelijkheid en tal van andere zaken kennen geen landsgrenzen en vereisen een wereldwijde aanpak en dito samenwerking.
Ontwikkeling is niet meer het leidende principe. Het gaat over rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid qua mensenrechten en klimaat, daar voel ik me meer bij thuis.
– Barbara van Paassen
Ontwikkelingssamenwerking gaat in de kern daarover: op gelijkwaardige basis samenwerken met partnerorganisaties aan rechtvaardige, inclusieve en duurzame ontwikkeling wereldwijd. Barbara van Paassen, een van de geïnterviewden, stelt dat ze zich steeds meer onderdeel is gaan voelen van de internationale rechtvaardigheidsbeweging in plaats van de ontwikkelingssector. ‘Ontwikkeling is niet meer het leidende principe. Het gaat over rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid qua mensenrechten en klimaat, daar voel ik me meer bij thuis.’
Don’t judge a book by its cover
Politici en burgers denken bij ontwikkelingssamenwerking nog vaak aan ‘klassieke’ projecten, zoals het bouwen van scholen, het ondersteunen van weeshuizen of het aanleggen van waterputten. Terwijl de praktijk van ontwikkelingssamenwerking in de volle breedte een ander beeld geeft: van humanitaire hulp, samenwerking om de positie van groepen en regio’s in kwetsbare posities te verbeteren, tot lobby en beleidsbeïnvloeding tegen oneerlijke machtsposities en uitsluitingsprocessen, als ook het verminderen van de Nederlandse negatieve voetafdruk op de wereld. In deze editie lees je meer over veelzijdige en innovatieve werkwijzen binnen de Nederlandse ontwikkelingssamenwerking en hoe dit mondiaal bijdraagt aan het verhelpen van problemen op het gebied van armoede, klimaatverandering en ongelijkheid.
Vandaag anticiperen
Tot slot werpen we een blik op de toekomst. Volgens de Filipijns-Nederlandse Krizna Gomez en de Ghanees Charles Kojo Vandyck is die toekomst allang begonnen, we zitten er middenin.
Om alle Greta’s vleugels te geven, is het nodig dat ngo’s zichzelf gaan transformeren.
– Krizna Gomez
Wat dit proces nog kan versnellen is dat de ontwikkelingssector zich nog meer aanpast aan de wereld waarin we nu leven en die ons te wachten staat. Daarin komt volgens Gomez verandering niet meer alleen opborrelen uit grote, formele organisaties, zoals ngo’s, maar juist uit lossere verbanden die overal spontaan kunnen ontstaan en een microfoon krijgen. Zoals de jongeren die elke week staken voor het klimaat. Verandering begint bij de Greta Thunberg van deze wereld. Het gaat erom dat ontwikkelingsorganisaties zich daarmee gaan verhouden, zonder het te willen aanpassen aan hun eigen framework. ‘Om alle Greta’s vleugels te geven, is het nodig dat ngo’s zichzelf gaan transformeren’, aldus Gomez.
Geef zuidelijke partners meer waardering en macht. Verandering werkt alleen als het van binnenuit komt en is dan – logisch ook – veel bestendiger.
– Charles Kojo Vandyck
Volgens Charles Kojo Vandyck moeten zuidelijke partners meer steun krijgen om hun eigen visie voor verandering te doorleven. ‘Geef ze meer waardering en macht. Verandering werkt alleen als het van binnenuit komt en is dan – logisch ook – veel bestendiger. Je ziet dat Nederland zich langzaamaan realiseert dat het kloppend hart van een programma moet liggen bij degenen om wie het allemaal draait. Van daaruit ontstaat verandering – eigenlijk niet echt een revolutie, eerder een evolutie.’
Geïnteresseerd in deze speciale editie?
En ontvang tevens als welkomstgeschenk het boek ‘De eerste Linies’ van hoofdredacteur Marc Broere.