Onderhandelingen Voorjaarsnota
Op het beleidsdomein Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking lag onder andere het herstel van de koppeling van het Official Development Aid (ODA) budget aan het Bruto National Inkomen (BNI) op tafel. Deze koppeling is al vanaf 1975 van kracht, en een internationale afspraak van de OECD waaraan Nederland is gecommitteerd. Het abrupte loslaten van deze koppeling met Prinsjesdag vorig jaar zorgde voor veel ophef.
Het voorstel wat nu geaccordeerd is in de besluitvorming, herstelt slechts een deel van de koppeling BNI-ODA. Ten opzichte van de oude systematiek wordt de streefwaarde van 0,7% van het BNI compleet losgelaten. Voor 2025 is het Nederlands OS budget 0,6%. Door de bezuinigingen wordt dat naar verwachting 0,44% in 2026.
Motie Eerste Kamer
Begin dit jaar werd er in de Eerste Kamer een motie ingediend door lid Huizinga-Heringa van het CU met daarin het verzoek “de huidige systematiek, waarbij het ODA-budget gekoppeld is aan het BNI, structureel te waarborgen”. Aan deze motie is met de onderhandelingen voor de Voorjaarsnota geen gehoor gegeven. Tegen het nadrukkelijk verzoek van de Eerste Kamer in wordt er namelijk niet de oude systematiek hersteld maar iets nieuws ontwikkeld.
Aangezien de Nederlandse regering al vijftig jaar vasthoudt aan dezelfde systematiek en dit besluit niet terugkomt in het hoofdlijnenakkoord of regeerprogramma, is het afschaffen hiervan een onbegrijpelijke beslissing. Daarbij brengt het Kabinet de steun voor haar begroting in de Eerste Kamer in gevaar door de aangenomen motie Huizinga-Heringa niet uit te voeren.
Geoormerkt
Naast het onvolledig herstel van de koppeling, zijn de beperkte extra middelen die vrijkomen ook al ingedeeld bij specifieke projecten. In de Voorjaarsnota staat dat de vrijgekomen middelen ingezet worden voor migratiepartnerschappen en de Nederlandse bijdrage aan de Wereldbank.
De structurele bezuinigingen van 2,4 miljard slaan neer op het maatschappelijk middenveld, vrouwenrechten, gendergelijkheid en klimaat. Ook wordt er de komende vier jaar 300 miljoen bezuinigd op Humanitaire Noodhulp. Dit verzwakt mensen in de meest kwetsbare posities wereldwijd. Het is opvallend dat van de schaarse vrijgekomen middelen niets aan herstel van deze essentiële agenda’s wordt toebedeeld.
Verdere parlementaire behandeling van de Voorjaarsnota zal plaatsvinden na het mei-reces. Het plenair debat vindt plaats op 11 juni. Daarnaast wordt er een apart wetgevingsoverleg ingepland over de suppletoire begroting Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Het laatste woord over dit besluit is nog niet gesproken.