Partos: Hoe heb je je reis voorbereid?
Sanne: Een groep van Nederlandse ontwikkelings- en internationaal georiënteerde NGO’s die is sinds 1 à 1,5 jaar intensiever samen gaan werken op klimaatlobby. We richten ons op het beïnvloeden van de rol van Nederland in internationaal klimaatbeleid. Vorig jaar leidde dit voor het eerst tot een NGO-briefing met de Delegatie, waarin ze vertelden wat de standpunten waren voor de COP. De Delegatie geeft elk jaar een COP-accreditatie aan één ontwikkelingsorganisatie. De NGOs hadden dit jaar de ambitie deze rol te formaliseren en echt samen te werken met de delegatie tijdens de COP. In oktober zijn de leden van de informele NGO-groep een proces gestart om te selecteren wie hun stem mocht vertegenwoordigen tijdens de COP. Daar werd ik verkozen om deze rol op me te nemen. Dit was te laat in het proces om nog invloed te hebben op de Nederlandse formele standpunten, dus dat hebben we dit jaar niet kunnen doen. Hopelijk kan dat vanaf nu uitgebouwd worden.
Tijdens de COP probeerde ik zoveel mogelijk met de Nederlandse NGOs in te checken, elkaar op de hoogte houden van onderhandelingen, input te verzamelen om te delen met de delegatie, en info uit te wisselen. Ook heb ik geprobeerd zoveel mogelijk met de delegatie te spreken.
Partos: Het was een controversiële COP met het oog op de dubieuze status van Egypte op het gebied van mensenrechten, maar ook vanwege de dubbele agenda van veel landen (met een klimaatambitie enerzijds, en interesse in Afrikaans gas anderzijds). En dit in een context waarin klimaatactie urgenter is dan ooit. Hoe voelde jij je vooraf en tijdens de COP?
Sanne: Het begin is altijd hoopvol. De activisten en organisaties hadden van tevoren al een grote stap bereikt: dat Loss and Damage finance op de agenda kwam! Dat was al een enorm succes voordat de COP überhaupt begon. Dat kwam mede door de druk van maatschappelijke organisaties van de hele wereld en dat is hoopgevend.
Tijdens de COP zag je dat de discussie op het punt van financiering algemeen heel snel vast zat: de rijke landen vs. armere landen, waardoor het aankaarten van andere belangrijke thema’s, zoals gendergelijkheid, erg moeilijk was. Dat maakte het frustrerend. Ook het thema zelf van klimaatfinanciering, waarbij Nederland een grote historische verantwoordelijkheid draagt maar afspraken niet nakomt, is frustrerend.
Er was weinig ruimte om buiten de COP te protesteren omdat het in Egypte was. Maar het werd wel volop gedaan ‘binnen de regels’ van de COP. Dat was hoopvol, omdat je met zoveel mensen je stem kunt laten horen. Het geeft hoop en inspiratie om te zien hoeveel druk je als maatschappelijke organisaties kunt uitoefenen. En hoeveel je kan bereiken met samenwerking tussen alle soorten activisten.
Partos: Je gaf aan op verschillende momenten gesproken te hebben met de Nederlandse delegatie tijdens de COP. In hoeverre heb je daarmee de onderhandelingen kunnen beïnvloeden?
Sanne: Ik heb het gevoel dat ze wel echt luisterden naar wat we te zeggen hadden. De gesprekken waren open met ruimte voor onze input. Of je de standpunten echt kunt beïnvloeden is moeilijk te zeggen. De standpunten zijn van tevoren bepaald en binnen de EU afgestemd, maar het is waardevol om de nadruk te leggen op de punten waarop Nederland en NGO’s dezelfde positie hebben, om Nederland te stimuleren over deze zaken uitgesprokener te zijn in de onderhandelingszaal. Ik hoop dat we dat door het regelmatige contact met de delegatie hebben kunnen pushen op belangrijke thema’s.
Partos: Had je op de COP veel contact met vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld van andere landen?
Sanne: Jazeker! Maatschappelijke organisaties verenigen zich in Constituencies. WECF is bijvoorbeeld deel van de ‘Women & Gender constituency’ (zie de UNFCC website voor meer info). We hadden dagelijkse check-ins om uit te wisselen waar we staan in de onderhandelingen, en elkaar te motiveren en inspirerende verhalen te horen. Ook voeren we samen met feministen in dit netwerk campagnes om aandacht te vragen voor onze prioriteiten. Dit jaar deden we dat met een ‘colour campaign’, en door de stemmen van Afrikaanse feministen te ondersteunen.
Partos: De uitkomsten van deze COP zijn ondanks het akkoord over het Loss & damage fund niet erg positief. Wat voor rol zie jij komende tijd voor de Nederlandse ontwikkelingssector op het gebied van klimaatrechtvaardigheid?
Sanne: Het is goed om regelmatig te blijven samenwerken, regelmatig samen te komen, elke paar weken met elkaar te overleggen, de politieke ontwikkelingen in de gaten te houden. Maar ook om samen met het ministerie (vooral BZ maar ook EZK en andere ministeries) het gesprek aan te blijven gaan. Dat gaan we ook zeker doen. Ook staat het op de agenda om met elkaar te reflecteren over onze en mijn eigen rol bij de COP. Als er andere Partos-leden zijn die nog geen onderdeel zijn van het informele netwerk maar daar wel bij willen, kunnen ze contact opnemen, want het is goed om met zoveel mogelijk mensen samen te werken.
Partos: zijn er nog bepaalde dingen die je hebt geleerd, of die verrassend waren?
Sanne: De kracht van samenwerking en op persoonlijk niveau ook de rol die je hebt als individu. Het kan soms lijken alsof je eigen bijdrage weinig zin heeft, maar het is inspirernd om te bedenken dat je onderdeel bent van een heel groot netwerk dat samenwerkt en verandering wil zien. Tegelijkertijd heb ik ook weer eens gezien hoe traag politieke processen gaan. Maar daardoor zie je ook juist weer hoe belangrijk het is dat wij daar als maatschappelijke organisaties zijn en de druk kunnen opvoeren.
Partos: Het Loss and Damage fund wordt de komende jaren verder uitgewerkt. Hoe kan het maatschappelijk middenveld daar invloed op uitoefenen?
Sanne: Het financieringsvraagstuk wordt nu in een comité uitgewerkt. Het is nog niet duidelijk wat de rol van maatschappelijke organisaties daarin gaat zijn. Maar er waren tijdens de COP ook onderhandelingen over de Santiago Network on Loss and Damage, dat is een paar COPs geleden opgericht (en nu pas geoperationaliseerd) om de uitwerking van Loss and Damage te ondersteunen op technisch (niet financieel) gebied. Het gaat dan bijvoorbeeld over hoe ontwikkelingslanden om kunnen gaan met Loss and Damage. Er is een advisory board opgesteld, dat de activiteiten van het netwerk kan beïnvloeden. Er is nu besloten dat de Women & Gender constituency, Young Go en de Indigenous Constituencies daar een zetel in krijgen en zo invloed kunnen leveren op besluitvorming en processen. Dat laat nogmaals zien hoe belangrijk het is dat we als maatschappelijk middenveld dicht op deze ontwikkelingen blijven zitten om te zien waar de kansen liggen en invloed uit te oefenen!