yellow shape
Belangenbehartiging & Beleidsbeïnvloeding Nieuws

Recente politieke ontwikkelingen rond ontwikkelingssamenwerking

De afgelopen weken hebben de politieke discussies over ontwikkelingssamenwerking in Nederland veel aandacht gekregen. Naast de bezuinigingen die al in het hoofdlijnenakkoord waren opgenomen, bevatte de Miljoenennota voor 2025 aanvullende bezuinigingen, oplopend tot een extra 2 miljard euro tegen 2029. Dit komt doordat, op initiatief van minister Heijnen van Financiën, de actuele koppeling van het ODA-budget (Official Development Assistance) aan het Bruto Nationaal Inkomen (BNI) vanaf 2025 wordt losgelaten. Door deze ontkoppeling groeit het budget voor ontwikkelingssamenwerking niet langer automatisch mee met de economie, wat resulteert in aanzienlijk minder beschikbare middelen voor ontwikkelingssamenwerking.

17 oktober 2024

Moties tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen

Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen op 19 september werden hierover twee relevante moties ingediend. De belangrijkste, ingediend door Bikker (ChristenUnie) en anderen, riep het kabinet op om het ontwikkelingsbudget opnieuw te koppelen aan de economische groei.

Debat tijdens de Algemene Financiële Beschouwingen

Een week later, tijdens de Algemene Financiële Beschouwingen, bespraken de financiële woordvoerders van de Kamerfracties met minister Heinen de financiële plannen van het kabinet. Het besluit om het ODA-budget niet langer aan de groei van het Bruto Nationaal Inkomen te koppelen, kwam hierbij prominent aan bod. Oppositiefracties spraken zich fel uit tegen deze ontkoppeling. NSC-woordvoerder Van Oostenbruggen liet tijdens het debat weten dat NSC ‘onaangenaam verrast’ was door de bezuinigingen, maar of hij de motie van de ChristenUnie zou steunen, bleef onduidelijk.

Uitstel van de stemming over de motie-Bikker

Op 11 oktober zou de Tweede Kamer stemmen over de motie-Bikker, die pleit voor het behoud van de ODA-BNI-koppeling. Echter, de stemming werd uitgesteld omdat de Nieuwe Sociale Coalitie (NSC) naar verluidt tegen zou stemmen. De indieners van de motie hopen dat NSC uiteindelijk toch zal instemmen.

Vergelijkbare motie in de Eerste Kamer

Op dezelfde dag werd in de Eerste Kamer een soortgelijke motie ingediend, maar deze kwam niet in stemming. Premier Schoof gaf aan dat er in het voorjaar van 2025 opnieuw een besluit zal worden genomen over de koppeling van het ODA-budget aan de BNI-ramingen.

Media-aandacht en politieke agenda

De discussie over de ODA-BNI-koppeling heeft veel media-aandacht gekregen, onder andere van NRC, Trouw en het Reformatorisch Dagblad. Het is van belang dat we ervoor zorgen dat dit onderwerp de komende weken op de politieke agenda blijft staan. Het eerstvolgende moment waarop dit kan worden besproken, is tijdens de begrotingsbehandelingen in november. Vanuit de Nederland van de Kaart campagne zal er op 12 november een overhandigingsmoment plaats vinden aan de commissie met de kaarten met boodschappen van internationale partners.

Deal met Oeganda en de gevolgen voor mensenrechten

Gisteren berichtte de NOS over het plan van PVV-minister Klever om PVV-minister Faber van Asiel en Migratie een deal te laten sluiten met Oeganda over in Nederland uitgeprocedeerde asielzoekers.

NOS-correspondent Elles van Gelder vat de situatie eufemistisch samen door te stellen:

“Nederland heeft al lang een partnerschap met Uganda. De relatie heeft wel deuken opgelopen, omdat Uganda steeds meer mensenrechten schendt. Vooral de samenwerking met de Ugandese regering werd teruggeschroefd, vanuit het idee dat Nederlands geld geen corrupte en autoritaire staatskas moet spekken. Nu gaat het dus wel weer om een directe financiële relatie met de Ugandese overheid, waarbij mensenrechtenschendingen dan door de vingers worden gezien.”

De relatie met Oeganda is de laatste jaren terecht onder steeds grotere druk komen te staan. Vorig jaar nog heeft Nederland binnen de EU aangedrongen op gezamenlijke druk om anti-lhbtiq+-wetgeving niet aan te nemen. Partos heeft er bij de Nederlandse regering altijd op aangedrongen om deze druk op de Oegandese regering niet ten koste te laten gaan van de Oegandese burgers en maatschappelijke organisaties. Zij zouden namelijk dubbel geraakt worden; zowel door de toenemende druk van de Oegandese overheid als door het verlies van steun van internationale partners. Mocht dit PVV-voorstel doorgaan, dan zal dat als steun in de rug worden ervaren door het repressieve Oegandese regime, terwijl de burgers van Oeganda het nakijken zullen hebben.

Bovendien roept het ernstige vragen op over het gebruik van ontwikkelingssamenwerkingsgeld als middel om uitgeprocedeerde asielzoekers uit Nederland te verplaatsen. Dit druist in tegen de principes van ontwikkelingssamenwerking, die gericht moeten zijn op solidariteit en ondersteuning, niet op het afschuiven van verantwoordelijkheid. Daarbij is het de vraag in hoeverre de rechten van asielzoekers in Oeganda überhaupt geborgd zullen zijn, gezien de repressieve aard van het regime, vooral voor kwetsbare doelgroepen zoals lhbtq+-gemeenschappen.

Wil je op de hoogte blijven van de politieke ontwikkelingen? Abonneer je dan op de Partos Politieke Monitor.