yellow shape
Organisatie & Kwaliteit Blog

Bart Romijn | Integriteit is ook een strijd voor gerechtigheid

Integriteit is meer dan ‘organisatorische reinheid’; het is ook een strijd voor gerechtigheid. Sinds een aantal jaar werken wij met onze leden hard aan het opbouwen en versterken van een integriteitssysteem. Een systeem dat helpt bij preventie van machtsmisbruik, financiële misstanden en interpersoonlijk wangedrag. Een systeem ook dat helpt om integriteitsschendingen te identificeren en goed af te handelen, zowel richting daders als richting slachtoffers. En, tenslotte, ook een systeem dat ons moreel leren bevordert en handvatten geeft om in morele dilemma’s de juiste afwegingen te maken. Recent onderzoek, dat op onze integriteitsbijeenkomst van 8 november gepresenteerd wordt, toont tal van nuttige ‘best practices’. Het laat ook zien dat er over de hele linie leden hun integriteitsysteem gestaag verbeteren. 

27 oktober 2022

Verbeteringen in ons eigen gedrag, persoonlijk en van onze organisaties, is een belangrijke stap in de goede richting. Maar een bescheiden eerste stap. Want tegelijkertijd drukken ontwikkelingen in de maatschappij ons met de neus op het feit dat we niet kunnen volstaan met goed gedrag. Denk aan kwaadaardig nepnieuws, morbide complottheorieën, persoonlijke bedreigingen en bewuste campagnes om de stabiliteit van onze samenleving te ontwrichten. Deze manifestaties, die haaks staan op gerechtigheid, zien we wereldwijd, in Nederland, in Europa en in veel landen waar onze leden werken. Ik wil zeker niet zover gaan door te stellen dat achter deze ontwikkelingen een complot zit. Wat ik wel stel is dat deze acties elkaar versterken en als geheel een moeilijk grijpbare beweging beginnen te vormen. Waar ik bang voor ben is dat de slinger doorslaat en er zich een fascistoïde macht ontwikkeld. Al is angst niet de beste raadgever, het is wel onze natuurlijke reflex op dreigend gevaar en het onderstreept de urgentie van verzet. Kortom, integriteit is ook een strijd voor gerechtigheid. 

Ik denk dat het belangrijk is gezamenlijk te kijken naar wat we kunnen doen, naar hoe we civil society weerbaar kunnen maken. We hebben aangrijpingspunten. De afgelopen jaren toonden de Partos Innovatie Festivals tal van voorbeelden, zoals ter ontmaskering van nepnieuws en algoritmes die je denkbeelden en gedrag stiekem beïnvloeden. Leden en hun partners komen op voor bedreigde journalisten. Ook tijdens het afgelopen Partos Innovatie Festival, waar de energie vanaf spatte, zagen we tal van andere voorbeelden onder de noemer Inclusive Civil Power. We werden geïnspireerd door creatieve verhalen voor sociale verandering en oefening in inclusieve communicatie, en dachten na over nieuw leiderschap en klimaatrechtvaardigheid & wederkerigheid. Ik kan iedereen de ‘recap’ van het festival aanbevelen.  

Naast angstig ben ik ook hoopvol. De geschiedenis leert dat de strijd voor gerechtigheid zo oud is als de mensheid. Diezelfde geschiedenis leert ook dat je inzetten voor het goede en verzet tegen het kwade zinvol is. Naast mensen die zich bewust inlaten met het verspreiden van nepnieuws en kwaadaardigheid, zijn er gelukkig meer mensen die dat niet doen (‘de meeste mensen deugen’).  Het weerwoord van deze grote groep kunnen we meer hoorbaar maken. Tot slot, ik weet zelf hoe moeilijk het is om een goed gesprek te voeren met een complotdenker. Het is me al een aantal keren overkomen dat het misgaat en ik in het kamp van de vijand wordt gezet; einde gesprek. Toch wil ik het blijven proberen, al was het maar om de vaak onderliggende boosheid aan te horen. Luisteren, niet te snel met een weerwoord komen, begrip tonen voor onzekerheid, nieuwsgierigheid, stapje voor stapje leer ik. Het is mijn kleine, stille strijd, in de hoop dat alle kleine beetjes samen iets heel groots kunnen betekenen.