De verkiezingen en ontwikkelingssamenwerking: welke politieke partij vindt wat?

 

Het is bijna zover. Op 17 maart vinden in ons land de Tweede Kamerverkiezingen plaats. In een periode dat we in de maatschappij een hernieuwd draagvlak zien voor Ontwikkelingssamenwerking (OS). Recent riepen wetenschappers, bedrijven, religieuze leiders en de Adviesraad Internationale Vraagstukken nog op meer te doen voor ontwikkelingslanden. Zeker in deze tijd van de coronapandemie. Dat zijn goede stappen. 

Het doel van OS is om mensen perspectief te bieden, om ontwikkeling te bevorderen. Dat is in het belang van daar én van hier. Gelukkig zien steeds meer kiezers dat. Tien jaar geleden wilde bijna 60% van de kiezers bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking, nu nog maar 34%. Goede redenen dus om het thema ontwikkelingssamenwerking hoger op de politieke agenda te zetten! 

Politieke partijen denken nogal verschillend over dit thema. Bij wie is OS onderwerp van campagne en bij wie niet? Welke rol speelt het straks tijdens de kabinetsformatie? Hoe OS-proof wordt het regeerakkoord? We houden je via deze pagina op de hoogte van het laatste nieuws. 

Overzicht partijen en OS-standpunten

Wij hebben onderzoek gedaan naar de verschillende standpunten rondom OS. Dit is gebaseerd op de drie thema's waar wij ons op focussen. Bovenal maakt Partos zich sterk voor een robuust ontwikkelingsbeleid. Specifiek betekent dit, dat we pleiten voor: de 0.7%-regel (ODA), een sterk maatschappelijk middenveld (MMV) en beleidscoherentie. 

Klik hier voor meer uitleg over de rating:

  • Official Development Assistance (ODA): Nederland heeft zich op internationaal niveau verplicht aan het besteden van minimaal 0.7% van het Bruto Nationaal Inkomen aan ontwikkelingssamenwerking. Eind 2020 werd, mede door extra uitgaven voor de bestrijding van COVID-19, 0.61% van het Bruto Nationaal Inkomen aan ontwikkelingssamenwerking besteed. Met het huidige budget wordt dit percentage in 2024 op 0.59% geschat. Partijen die zich in hun programma committeren aan 0.7% krijgen een groene beoordeling. Partijen die geen concreet percentage noemen krijgen een oranje beoordeling. 
  • Maatschappelijk middenveld (MMV): maatschappelijke organisaties spelen een cruciale rol bij het agenderen van problemen én kunnen bijdragen aan lokale duurzame ontwikkeling. In veel landen staan de vrijheden van maatschappelijke organisaties onder druk. Wij vinden dat maatschappelijke organisaties wereldwijd hun werk veilig moeten kunnen uitoefenen. Partijen die pleiten voor het belang van vrije maatschappelijke organisaties of meer ontwikkelingsgelden via maatschappelijke kanalen willen besteden, krijgen een groene beoordeling. 
  • Beleidscoherentie: naast ontwikkelingssamenwerking hebben ook andere zaken invloed op ontwikkelingslanden, bijvoorbeeld ons belasting- of klimaatbeleid. Doordat Nederland belastingontwijking van grote multinationals faciliteert, lopen ontwikkelingslanden veel geld mis. Wat je met de ene hand geeft, kun je met de andere wegnemen. Coherentie van beleid is daarom ontzettend belangrijk. Partijen die actief inzetten op coherentie van beleid, bijvoorbeeld door belastingontwijking aan te pakken of door in te zetten op duurzame handel, krijgen een groene beoordeling. 

Toelichting:

Groen: voldoet aan onze inzet                           
Oranje: voldoet deels, maar niet helemaal  
Rood: voldoet niet aan onze inzet                     
Wit: te weinig informatie  
+A: eerstejaarsopvang asielzoekers niet betalen uit ODA 
+K: klimaatfinanciering los van ODA 
*: steunt 0.7%, maar wil ook nieuwe vormen van financiering overwegen


Hieronder vind je onze analyse van alle politieke partijen en hun (concept)programma's. De volgorde van de partijen is gebaseerd op de actuele hoeveelheid zetels in de Tweede Kamer. Twee partijen (VOLT en Bij1) die momenteel niet in de Kamer zitten zijn ook toegevoegd. 


Klik op de partij en vind de bijbehorende informatie!

VVD (32 zetels)

  • Nederlands belang staat voorop. De 0.7% wordt losgelaten. Vooral inzet op private sectorontwikkeling; veel doelen van het ontwikkelingsbeleid kunnen worden bereikt met vrijhandel.  
  • Duurzaamheids- en mensenrechtenrichtlijnen mogen economische ontwikkeling niet in de weg staan.  
  • Stop met het financieren van maatschappelijke organisaties die niet bijdragen aan ‘Nederlandse belangen’.  

Het volledige programma vind je hier. 

PVV (20 zetels)

  • Volledig stoppen met ontwikkelingssamenwerking. Er wordt niets geschreven over noodhulp. 

Het volledige programma vind je hier.  

CDA (19 zetels)

  • OS is een morele plicht met ook eigen belang om de migratiedruk te verminderen. Budget wordt ‘op peil gehouden’.  
  • Het behalen van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen in Afrika wordt zoveel mogelijk Europees geregeld met een EU-Afrikastrategie. 
  • Onderdeel van Europese migratieaanpak is een stevig terugkeerbeleid volgens het "more for more"-principe: landen die meewerken aan de terugkeer van hun onderdanen, krijgen meer en betere afspraken over samenwerking, hulp en handel. 

Het volledige programma vind je hier. 

D66 (19 zetels)

  • Ontwikkelingssamenwerking is een middel voor solidariteit én voor eigenbelang.   
  • Financiering wordt weer 0.7% van het BNI.  
  • OS heeft alleen zin als er ook wordt gewerkt aan de aanpak van belastingontwijking en klimaatverandering. 

Het volledige programma vind je hier. 

SP (14 zetels)

  • Eerlijk internationaal handelssysteem is nodig voor internationale solidariteit.  
  • Verzet tegen handelsverdragen met exclusieve privileges voor buitenlandse investeerders. Aandacht voor klimaatbeleid in ontwikkelingslanden.  
  • OS-geld is bedoeld om in ontwikkelingslanden terecht te komen. Welke rol het maatschappelijk middenveld hierbij kan hebben, is onduidelijk.  

Het volledige programma vind je hier.  

GroenLinks (14 zetels)

  • Terug naar een ontwikkelingsbudget van 0.7%. 
  • Een duurzaam handelssysteem waarin economische belangen ondergeschikt zijn aan mensenrechten, klimaat en dierenwelzijn.  
  • Mensenrechten zijn de hoeksteen van het Nederlandse buitenlandbeleid.  

Het volledige programma vind je hier.  

PvdA (9 zetels)

PvdA (9 zetels)

  • Nederland zou zich moeten houden aan de 0.7%-norm. Klimaatsteun en eerstejaarsopvang van asielzoekers moeten niet uit het OS-budget komen. 
  • Beleidscoherentie moet het uitgangspunt zijn van ál het ontwikkelings- en buitenlandbeleid. Maak dit concreet met behulp van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen-toets.   
  • Maatschappelijk middenveld moet worden versterkt, o.a. door Nederlandse ambassades. Ook bindende normen op het gebied van Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen moeten daarbij helpen.

Het volledige programma vind je hier.  

ChristenUnie (5 zetels)

  • Terug naar 0.7% van het BNI, waarvan de helft naar de armste landen gaat. De opvang van asielzoekers in Nederland wordt niet betaald uit ontwikkelingsgelden.  
  • Minstens een derde van het ontwikkelingsbudget wordt besteed via maatschappelijke organisaties, met de nadruk op het versterken van maatschappelijk middenveld in de ontwikkelingslanden. 
  • Maak belastingregels en handelssystemen eerlijker.   

Het volledige programma vind je hier.  

Partij voor de Dieren (4 zetels)

  • Besteed minimaal 1% van BNI aan OS. Draag ook bij aan klimaatfinanciering. OS-geld wordt niet besteed aan migratiemanagement.  
  • Het afdoen van de "handel is hulp"-doctrine. Handel en ontwikkelingssamenwerking worden losgekoppeld. 
  • Het klimaat, biodiversiteit, de volksgezondheid, mensen- en dierenrechten en regionale landbouw worden uitgangspunten van het Nederlandse handelsbeleid. Negatieve effecten van Nederlands beleid op ontwikkelingslanden worden beter in beeld gebracht.  

Het volledige programma vind je hier.  

50plus (3 zetels)

  • Handhaaf de uitgaven aan ontwikkelingssamenwerking op het huidige niveau. 
  • Effectiviteit van het ontwikkelingsbeleid moet omhoog om de uitgaven te kunnen blijven rechtvaardigen. 
  • Geef geen geld aan misdadige en corrupte regimes die mensenrechten schenden of terrorisme steunen. En ook niet aan landen, organisaties of bedrijven die betrokken zijn bij geweldsconflicten. 

Het volledige programma vind je hier.  

DENK (3 zetels)

  • Terug naar de 0.7%-norm. Dit geld mag nooit worden gebruikt voor het indammen van migratiestromen.  
  • Handel en ontwikkelingssamenwerking worden als beleidsterreinen losgekoppeld. 
  • Het onderhandelen van handelsakkoorden wordt transparanter en democratischer.  

Het volledige programma vind je hier.  

SGP (3 zetels)

  • OS-geld wordt beter besteed via NGO’s dan via multilaterale organisaties. Nederland zou aan de 0.7%-norm moeten voldoen, maar overweeg ook alternatieve vormen van financiering.  
  • Zorg voor beleidscoherentie met gebruik van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen-toets. Stimuleer het Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen meer. 
  • Positieve houding tegenover subsidies aan lokale organisaties. 

Het volledige programma vind je hier.  

Forum voor Democratie (2 zetels)

  • Het Nederlands handelsbelang staat voorop: ‘trade, not aid’. 
  • Stop met ontwikkelingshulp. Noodhulp eventueel wel mogelijk. 
  • Stop met subsidies aan NGO's en activistische clubs. 

Het volledige programma vind je hier. 

Bij1 (0 zetels)

  • Stap af van OS als symptoombestrijding. Zet in op een wereld van samenwerken op basis van gelijkwaardigheid. Eerlijke handel, schuldenverlichting en het bestrijden van ongelijkheid.  
  • Het budget wordt opgehoogd tot 1% van het BNI.  
  • Handel en ontwikkelingssamenwerking worden losgekoppeld en komen niet meer terug in één ministerie.  
  • Meer directe investeringen in maatschappelijke organisaties en mensenrechtenverdedigers.  

Het volledige programma vind je hier. 

VOLT (0 zetels)

  • Europese aanpak van onderliggende oorzaken van migratie, armoede, honger en gebrek aan kansen. Denk aan opheffen handelsbeperkingen en aanpakken klimaatverandering.  

Het volledige programma vind je hier.