yellow shape
Belangenbehartiging & Beleidsbeïnvloeding Blog

Blog 11 | Inspelen op Den Haag: backstage

Veel ontwikkelingsorganisaties, inclusief de lid-organisaties van Partos, hebben een lobby- of politieke afdeling. Maar wat doen deze lobbyisten en politiek adviseurs eigenlijk in de ontwikkelingssector? Hoe behartigen ze verschillende belangen? In deze blogserie geven we antwoorden op al jouw vragen over lobbyen en politieke beïnvloeding. In deze editie duiken we in het werk van Marjella Traas-Bronkhorst van World Vision Nederland.

10 november 2023

Zou je iets kunnen vertellen over je professionele achtergrond?

Ik heb de bacheloropleiding psychologie gevolgd aan Tilburg University. Mijn bachelor vorderde en ik begon te twijfelen of klinisch psycholoog worden de juiste weg voor me was. Daarom ben ik de Master of Victimology and Criminal Justice gaan doen, ook aan Tilburg University (hoewel deze master op dit moment niet meer wordt aangeboden). Fun fact, Esmah Lahlah, nummer 2 op de lijst van GroenLinks-PvdA was één van mijn hoogleraren.

Deze master richtte zich op de positie van slachtoffers in het internationale rechtssysteem en op herstelrecht. Ook bestudeerden we internationale verdragen en verklaringen die relevant zijn voor internationale gerechtigheid. Daarnaast onderzochten we mechanismen die leiden tot slachtofferschap. Dehumanisering kwam bijvoorbeeld uitgebreid aan bod. Het mechanisme waarbij mensen andere mensen verschrikkelijke dingen aandoen omdat ze hen niet langer als mens zien. De genocide in Rwanda, waarin Tutsi’s herhaaldelijk werden beschreven als ‘kakkerlakken,’ is een voorbeeld. Deze achtergrond vormt de basis van mijn interesse en expertise.

Vanwege mijn studie en persoonlijke rechtvaardigheidsgevoel leek het me mooi om de ontwikkelingssector van binnenuit te ervaren. Tijdens mijn master heb ik toen stage gelopen bij World Vision, waar ik betrokken was bij de jongerenactie Zip Your Lip. Mijn stage beviel goed en nadat ik mijn studie had afgerond, bleef ik bij de organisatie. Ik begon in een communicatierol, maar na verloop van tijd bleef ik herhalen dat er behoefte was aan een lobbyist bij World Vision. Toen die positie uiteindelijk werd gecreëerd, werd mij gevraagd om deze rol op me te nemen. Sinds januari 2022 ben ik werkzaam als lobbyist bij World Vision.

Dus, je hebt gelobbyd voor je functie als lobbyist. Waarom ontbrak dit binnen jullie organisatie? En maakt jouw vorige functie als communicatie- en contentcoördinator jou tot een andere lobbyist dan anderen binnen dit vakgebied?

World Vision heeft wereldwijd drie pijlers waarop we werken: duurzame ontwikkeling, noodhulp en beleidsbeïnvloeding. De pijler van beleidsbeïnvloeding werd voor mijn aanstelling gefragmenteerd vormgegeven. Nu is er capaciteit om er een strategie op te voeren.

Mijn voorgaande rol als communicatie- en contentcoördinator heeft me zeker waardevolle vaardigheden bijgebracht. Ik heb echt geleerd om de doelgroep heel scherp voor ogen te houden tijdens het schrijven, zodat de boodschap begrepen wordt zoals bedoeld en de ontvanger er werkelijk iets mee kan doen. Dit is ook waar lobby over gaat: hoe pak je de boodschap in? Het verschil zit echter in de onderwerpen: terwijl ik eerder vooral bezig was met communicatie voor onze (kind)sponsors en donateurs, werk ik nu aan bredere beleidsthema’s die een meer conceptuele benadering vereisen. Dat ligt me goed!

Lobby gaat over hoe je de boodschap inpakt, net als communicatie.

Je werkt nu bijna 2 jaar als lobbyist. Zijn er aspecten binnen de functie die je niet had verwacht, leuke bijkomstigheden of juist tegenvallers?

Het is verbazingwekkend hoe klein de lobbywereld binnen de ontwikkelingssector eigenlijk is. Het is een gevolg van hoe klein Nederland is denk ik. Maar dat betekent niet automatisch dat je veel directe invloed hebt. Dat is wellicht de open deur in het lobbywerk. De daadwerkelijke invloed die je hebt valt uiteindelijk wel tegen. Je hebt gesprekken, mensen luisteren naar je inbreng, jarenlang werk je aan een bepaalde agenda, maar daadwerkelijke verandering duurt lang. Dat vind ik soms echt tegenvallen.

Is er een project waar je aan hebt meegewerkt waarmee je succesvol de politiek hebt beïnvloed? Hoe zag je jouw werk daarin terug?

Toen we in januari 2022 begonnen, besteedde ik de helft van mijn uren nog aan communicatie en de andere helft aan lobby. Toch lukt het in oktober 2022 al om een motie te inspireren die door een meerderheid in de Tweede Kamer werd aangenomen. Deze motie betrof FMNR (Farmer Managed Natural Regeneration), een methode die zich richt op woestijngebieden, waar wortelnetwerken van inheemse bomen en struiken onder de grond aanwezig zijn. Met de juiste aanpak worden deze woestijngebieden weer groen. Dit heeft enorme positieve effecten op de omgeving: klimaatverandering wordt tegengegaan doordat bomen weer groeien, de bodem wordt vruchtbaar waardoor voedselzekerheid toeneemt, biodiversiteit neemt toe en natuurlijke bronnen wellen weer op. Gezinnen zijn zo in staat hun kinderen te voeden en overtollige oogst te verkopen zodat hun kinderen naar de dokter of naar school kunnen. Satellietbeelden hebben aangetoond dat grote delen van woestijnen, zoals in Niger, ongeveer 5 miljoen hectare door FMNR vergroend is. Hierdoor hebben meer dan 6 miljoen mensen een verbeterde voedselzekerheid.

Wat is je rol binnen Prisma (samenwerkingsverband van christelijke ontwikkelingsorganisaties)? Hoe draag je bij aan de lobby-initiatieven van christelijke organisaties?

Binnen Prisma vervul ik een ondersteunende rol, gericht op zowel lobbywerk als communicatie. De lobby van Prisma richt zich op het belang van religieuze actoren binnen ontwikkelingssamenwerking. Als je kijkt naar de ontwikkelingssector als geheel en in welke landen wij proberen te opereren en wat we daar willen bereiken, dan kun je er niet omheen dat ruim 80% van de wereldbevolking religieus is. In gemeenschappen waar we als World Vision duurzame ontwikkelingsprogramma’s hebben zien we dat de dominee, pastor of imam leidende figuren zijn. Hen betrekken in en meenemen voor duurzame ontwikkeling is van groot belang. Mooie voorbeelden hiervan zagen we bij de COVID-19-pandemie of de Ebola-crisis.

Als het gaat om handenwassen of vaccineren tijdens de pandemie. Of het snel en zonder aanraking begraven van de doden tijdens ebola; het is van cruciaal belang om deze boodschappen op een legitieme manier te communiceren die aansluit bij de lokale waarden en normen. Dit vermindert het gevoel van ‘opgelegd worden’ vanuit het Westen en vergroot acceptatie van deze boodschappen in  lokale gemeenschappen. Waar de wereldbevolking religieus is en dat ook steeds meer wordt zie je in Nederland secularisatie toenemen. Prisma benadrukt de waarde van religieuze actoren in een wereld die grotendeels religieus is en probeert mensen in Nederland hierin mee te nemen.

Welke lobbyactiviteiten heb je ondernomen tijdens de Tweede Kamerverkiezingen? Hoe beïnvloeden de verkiezingen jouw werk?

De verkiezingen beïnvloeden mijn werk wel ja, haha! Zelfs als ik thuis met mijn man een debat kijk, let ik telkens op relevante haakjes voor mijn eigen werk.

Tijdens de Tweede Kamerverkiezingen heb ik via verschillende kanalen input geleverd op de verkiezingsprogramma’s. In Partos verband leidde dat bijvoorbeeld tot een gesprek met de ChristenUnie over hun paragraaf betreffende ontwikkelingssamenwerking. Ook vanuit KROS, een informele samenwerking van verschillende kinderrechtenorganisaties, hebben we input op het centraal stellen van kinderen in ontwikkelingsbeleid geleverd.

We zijn gestart met een blogserie op ViceVersa.nl, waarin diverse (Partos)-lobbyisten reflecteren op wat er in verkiezingstijd opvalt rondom ontwikkelingssamenwerking. Op die manier hopen we mensen te helpen bij het maken van geïnformeerde keuzes tijdens het stemmen. We hopen straks natuurlijk goede aansluiting te vinden bij nieuwe woordvoerders voor ontwikkelingssamenwerking, dat is de volgende stap!

Zelfs als ik in mijn vrije tijd een verkiezingsdebat kijk, let ik telkens op relevante haakjes voor mijn werk.

Wat zie jij als uitdagingen binnen de lobbywereld?

Een lobbyist is geen activist. Als lobbyist streef je naar een win-winsituatie, waarbij je aansluit bij de uitgangspunten van je gesprekspartner en zoekt naar gemeenschappelijke grond. Een risico daarbij is dat we ons te veel voegen naar de status quo. Een actueel dilemma is de koppeling tussen ontwikkelingssamenwerking en migratie die door veel politici wordt gemaakt. Deze koppeling staat nog eens extra op de voorgrond doordat een groot deel van het ontwikkelingsbudget momenteel gebruikt wordt om de asielopvang hier in Nederland te betalen. Hoever ga je als lobbyist mee in de koppeling tussen ontwikkeling en migratie, of wat is het alternatieve verhaal dat wij vertellen? Sommige grenzen moet je denk ik niet overgaan, dat is een uitdaging.

Een andere uitdaging die ik zie heeft te maken met de toekomst van de ontwikkelingssector. Ontwikkelingsorganisaties moeten zichzelf blijven vernieuwen en heruitvinden. Dit roept vragen op over de rol van grote internationale NGO’s zoals wijzelf met betrekking tot Zuidelijk leiderschap. De gesprekken over zulke thema’s zijn cruciaal voor de sector.

Als lobbyist streef je naar een win-winsituatie.

Hoe zie jij de toekomst van de ontwikkelingssector in het licht van de verkiezingen? Hoe zie jij de rol van Partos hierbij?

De trend die het bewind van de huidige demissionaire minister voor Ontwikkelingssamenwerking en haar partij (VVD) onderstrepen is iets wat mij zorgen baart. Als ontwikkelingsorganisaties hebben we over het algemeen een bepaalde richting in gedachten: ons inzetten voor mensen in armoede. Dat staat in het huidige politieke landschap onder druk. Zie alleen al de doorrekening van het Centraal Planbureau van diverse verkiezingsprogramma’s. De steun voor de ontwikkelingssector en het omzien naar de medemens in armoede vermindert bij diverse partijen, waaronder de VVD waar deze minister bij zit. Het is zorgwekkend. We kunnen erop toezien en proberen invloed uit te oefenen, maar soms voelt het als een immense lawine waar je niet veel tegen kan beginnen. Toch blijf ik hoopvol, want uiteindelijk doe ik dit werk omdat ik denk dat ik er iets aan kan veranderen, hoe klein die verandering ook lijkt.

In verkiezingstijd bemerk ik een sterke focus op binnenlandse problemen, wat begrijpelijk is omdat dit directe invloed heeft op het leven van mensen. Echter, ik mis soms het besef dat Nederland slechts een klein deel is van een grotere wereld met een enorme geopolitieke context. De coronapandemie heeft aangetoond dat problemen niet stoppen bij grenzen, maar het lijkt alsof dit nu vergeten wordt in de campagne. Als het gaat om draagvlak voor ontwikkelingssamenwerking, wat een belangrijk aandachtspunt van Partos is, denk ik dat de uitdaging is om dit besef bij het grote publiek te brengen. Het besef dat wat er op het gebied van Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking gebeurt, uiteindelijk van grote invloed is op onze positie in de wereld.

Hoe ziet de toekomst eruit? Wat zijn de dingen die je nog wilt bereiken?

Het ligt in mijn aard om altijd nog talloze dingen te zien die ik graag wil bereiken. Met betrekking tot lobby zijn we vanuit World Vision net de campagne GENOEG gestart. Het is mijn wens dat voedselsystemen wereldwijd veranderen zodat ieder kind genoeg gezond voedsel heeft om te kunnen groeien en bloeien. Als World Vision zijn we niet direct betrokken bij voorstellen rond IMVO-wetgeving, maar ik houd het met een schuin oog in de gaten. Want juist de directe verbinding tussen onze consumptiepatronen hier en de gevolgen daarvan elders fascineren me ook.

Met betrekking tot de toekomst sluit ik niet uit dat ik ooit nog iets in HR of management ga doen. Op die manier bezig zijn met teamvorming en arbeidsprocessen vind ik ook leuk! Toch een beetje terug naar mijn psychologie-roots. 😉

Ik weet niet waar ik uiteindelijk zal belanden, maar ik heb nog veel dromen en ambities. Ik heb veel affiniteit met deze sector. En als lobbyist ben ik net begonnen, dus er zijn nog genoeg doelen die ik wil bereiken!